Otizm, bireyin sosyal iletişim, davranış ve duyusal algılama alanlarında farklılıklar gösterdiği, nörogelişimsel bir durumdur. Genellikle çocukluk döneminde belirtileri ortaya çıkar ve yaşam boyu devam eder. Otizm, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olarak da adlandırılır çünkü bu durum, hafif düzeyden ağır düzeye kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.
Otizmin Belirtileri
Otizm, her bireyde farklı şekillerde görülse de bazı yaygın belirtiler şunlardır:
- Sosyal İletişim ve Etkileşimde Güçlük • Göz teması kurmama veya sınırlı kurma,
• Karşılıklı konuşmalarda zorluk,
• Sosyal durumları anlama ve bunlara uygun tepki verme güçlüğü,
• Empati kurmada zorlanma. - Tekrarlayan Davranışlar ve İlgi Alanları • Aynı hareketleri veya davranışları sık sık tekrar etme (ör. el çırpma, sallanma),
• Sınırlı ve yoğun ilgi alanları (ör. belirli bir konuya aşırı odaklanma),
• Rutinlere bağlılık ve değişikliklere karşı direnç. - Duyusal Hassasiyetler • Ses, ışık, koku veya dokunma gibi uyaranlara aşırı hassasiyet veya ilgisizlik,
• Beklenmedik duyusal tepkiler (ör. yüksek seslerden rahatsızlık, belirli dokulara aşırı ilgi).
Otizmin Nedenleri
Otizmin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.
• Genetik Faktörler: Ailede otizm öyküsü bulunması riski artırabilir.
• Çevresel Etkenler: Hamilelik sırasındaki bazı enfeksiyonlar, toksik maddelere maruz kalma gibi faktörlerin etkili olabileceği düşünülmektedir.
Otizmin aşılarla veya ebeveyn davranışlarıyla ilgisi olduğuna dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğunda Destek ve Müdahale
Otizm tedavi edilebilen bir durum değildir, ancak bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve potansiyellerini gerçekleştirmelerine destek olmak için erken müdahale önemlidir.
• Eğitim ve Terapi: Davranışsal terapiler (ör. Uygulamalı Davranış Analizi), özel eğitim programları.
• Dil ve Konuşma Terapisi: Sosyal iletişim becerilerini geliştirmek için.
• Duyusal Entegrasyon Terapisi: Duyusal hassasiyetleri yönetmeye yardımcı olur.
Otizmle İlgili Yanlış Anlamalar
1. Otizm hastalık değildir: Tedavi edilmesi gereken bir hastalık olarak değil, bir farklılık olarak kabul edilmelidir.
2. Her otizmli birey aynı değildir: Otizm, spektrum niteliği taşır; her bireyin güçlü ve zayıf yönleri farklıdır.
3. Otizmli bireyler sosyal hayatın bir parçası olabilir: Doğru desteklerle otizmli bireyler eğitim, iş hayatı ve sosyal yaşamda başarılı olabilir.
Otizm konusundaki bilginizi artırarak sosyal hizmet çalışmalarınızda otizmli bireylerle daha etkin bir şekilde çalışabilirsiniz