1.Cinsiyet: Yapılan tüm çalışmalarda erkeklerin kadınlara oranla
uyuşturucu maddeleri daha çok kullandıkları görülmektedir (Özer, 1991; Ogel
ve Tamar, 1996).
2.Sosyoekonomik Durum: Ülkemizde yapılan çalışmaların çoğunluğu
toplumun çesitli kesimlerinden gelen madde bağımlıları olduğunu
göstermektedir. İslanbul’da yapılan okul anket çalışmalarında sosyoekonomik
duruma göre dağılım belirgin bir farklılık göstermemektedir. Ancak Saglık
Bakanlığının yaptığı çalışmada özel liselerde madde kullanımının daha yaygın
olduğu saptanmıştır (Yazman, 1995; Ögel ve Tamar, 1996).
3.Kişilik: 50 uyuşturucu madde bağımlısıyla yapılan çalışmada %57
oranında paranoid, %17 affektif, %8 psikopatik, %8 şizoid, %5 borderline
kişilik özellikleri saptanmıştır (Gürkan, 1994).
Gökler, R. & Koçak, R. / Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 1, (2008): 89-104
101
4.Okul Başarısı: Madde kullanan öğrencilerin okul başarıları daha
düşük olarak bulunmuştur. Aynı şekilde okul devamsızlıkları da madde
bağımlısı gençlerde daha fazladır (Yazman, 1995; Ögel ve Tamar, 1996).
5.Aile: Ailenin ve aile özelliklerinin kullanımdaki önemi
küçümsenemeyecek düzeydedir araştırmalar göstermektedir ki genellikle
uyuşturucu madde kullanımı özellikle de alkol kullanımı ailede başlamaktadır.
Ayrıca alkoliklerin çoğunun mutsuz ailelerden geldikleri gözlemlenmiştir
(Santrock, 2003). Tedavi amacıyla bir kuruma basvuranlar arasında yapılan bir
araştırmada ayrı yaşayan, boşanmış aile cocuklarında, aile içi iletişimin bozuk
olduğu ortamlarda madde kullanımının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir
(Tuncer ve arkadaşları, 1988).
6.Sigara ve Alkol: Sigara ve alkol kullanan gençlerin %10.6’sı (her iki
grup için bu oran aynıdır) madde denemek istediklerini belirtirken, sigara ve
alkol kullanmayanlar arasında madde denemek isteyenlerin oranı sırası ile %3.3
ile 2.1’dir (Özer, 1991).
7. Elde Edilebilirlik: Okul anket çalışmalarında öğrencilerin yaklaşık
% 10’u bu maddeleri kolayca bulabileceklerinin belirtmişlerdir (Ögel ve Tamar,
1996).
8.Arkadaş Etkisi: Bir araştırmada madde kullanan öğrencilerin %60 ile
%80’inin maddeyi ilk kez bir arkadaşıdan aldığı bulunmuştur. Madde kullanan
gençlerin yarısından fazlası maddeyi ilk kez arkadaşlarının evinde denediklerini
belirtmiştir (Ögel ve Tamar, 1996)
9.Yaş: Yapılan bir çok farklı araştırma uyuşturucuya başlama yaşının
genellikle ergenlik yıllarına denk gelen yaşlar olduğunu göstermektedir (Ögel,
Tamar ve Çakmak, 1998).
