Yaşam, doğası gereği değişmekte ve içinde stresi de barındırmaktadır. İki tür stres kaynağı vardır. Bunların ilki, doğumla başlayan ve ölüme kadar devam eden stres; diğeri ise kontrolümüz dışında gelişen stres durumlarıdır. Stresten kaçınmak veya stresli durumları inkâr etmek yerine, yaşamdaki deneyimlerden öğrenilenlerle birlikte stres avantaja çevrilmelidir. Bu süreç ise, bir kişilik özelliği olarak nitelendirilen psikolojik dayanıklılık ile kolaylaşmaktadır. Psikolojik dayanıklılık iş hayatı için oldukça önemlidir. Bireylerin zamanlarının önemli bir kısmı iş yerinde geçtiği için, işten kaynaklı veya iş arkadaşlarıyla ilgili problemler bireyleri olumsuz etkilemektedir. Ancak psikolojik olarak dayanıklı bir birey yaşadığı sorunu çözebildiği ve yapıcı davrandığı için bu konuda herhangi bir problem yaşamaz. Bu şekilde bireyin kuruma bağlılığı artar, iş tatmini yükselir ve mücadeleci davranır. Sosyal hizmet mesleği pek çok açıdan tatmin edici bir meslek olmasına rağmen stres düzeyi de yüksek bir meslektir. Mesleğin değerleri, çalışmanın toplumsal bağlamı, müracaatçıların güç koşulları ve örgütsel kültür gibi unsurlar güçlüklerle dolu bir çalışma ortamı yaratabilir. Dolayısıyla sosyal hizmet uzmanlarının alanda karşılaştığı güçlükler de farklılaşmakta ve çeşitlenmektedir. Uzmanlar istismar mağduru bir çocukla, ekonomik yoksunluk içindeki bir yaşlıyla, engelli bir bireyle, can güvenliği riski olan şiddet mağduru bir kadınla, psikiyatrik problemi olan bir bireyin ailesiyle veya göç etmiş bir aileyle mesleki çalışma yürütebilmektedir.
Yukarıdaki örnekler çalışılan müracaatçı gruplarının karşılaştığı farklı güçlüklere işaret etmektedir. Müracaatçı gruplarının karşılaştığı güçlüklerin çeşitliliğinin yanı sıra çalışılan kurumların içinde barındırdığı örgütsel güçlükler de farklılaşmaktadır. Örneğin; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet Bakanlığında çalışan bir sosyal hizmet uzmanı ile Adalet Bakanlığında çalışan bir sosyal hizmet uzmanının yaşadığı kurumsal güçlükler farklı olabilir. Mesleki ve kurumsal güçlükler sosyal hizmet uzmanlarının duygusal olarak tükenmesine, stresli olmasına, kendini mutsuz hissetmesine yol açabilir. Bu anlamda psikolojik dayanıklılık stresi yönetmede, tükenmişliği önlemede ve meslek elemanının kendisini iyi hissetmesinde etkili olabilecek koruyucu bir faktördür. Sosyal hizmet uzmanlarının; stresle baş edebilmesi, iş memnuniyetini en üst düzeye çıkarabilmeleri, uygun baş etme stratejileri geliştirmeleri, öz saygısı ve öz kontrolü yüksek, dayanıklı kişilik özelliklerini geliştirebilmeleri için bireysel, topluluk ve örgütsel düzeyde desteklenmeye ihtiyaçları vardır. Bireyin, kendi zayıf ve güçlü yanları, stresin bileşenleri, iş memnuniyeti, dayanıklılık, baş etme ve kontrol gibi bileşenlerin farkında olması ve bunlar hakkındaki bilgili olması aslında çözümün bir parçasıdır. Psikolojik dayanıklılığa sahip olanların bireysel özelliklerine yer veren çalışmalar bulunmaktadır.
Kaynak: Sema, B. U. Z., & Burcu, G. E. N. Ç. (2019). Sosyal hizmet uzmanları için psikolojik dayanıklılığın önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 623-642.
