- Madde bağımlılığı, vücudun bir ya da birden fazla işlevini olumsuz yönde etkileyen maddelerin kullanılması, bundan dolayı zarar görüldüğü halde giderek daha fazla alma isteği ve alınmadığı takdirde yoksunluk belirtileri olan maddelerinin kullanılmasının bırakılamaması durumudur.
- Madde bağımlısı kişi madde kullanımına ara verdiği zaman yoksunluk belirtilerini yaşayacaktır. Kullanım devam ettikçe de madde kullanımı ve kullanım dozu artırılacaktır. Bu yoksunluğun yaşanmaması için hayatın temel gayesi maddeye ulaşım için mücadele olacaktır.
Bağımlılık Fiziksel ve Psikolojik Olarak İkiye Ayrılır
- Fiziksel Bağımlılık: Maddenin varlığına karşı duyulan fizyolojik bir istektir. Beden maddeye karşı bir uyum geliştirir
- Psikolojik Bağımlılık: Kişinin gereksinimlerini tatmin etme, doyum ve haz alma amacıyla maddeye olan bağımlılığıdır.
- Bir Kişi Ne Zaman Bağımlı Sayılır?
- Bağımlılık sendromu, aşağıda sayılan 3 maddenin 12 aylık süre içinde görülmesi tanı için yeterlidir.
- Kullanılan madde dozunun, daha önceden alınan etkiyi gösterebilmesi için giderek artırılması
- Madde kullanımı bırakıldığında ya da dozajı azaltıldığında fiziksel ve ruhsal yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması
- Madde kullanımında dozajı denetlemek ya da kullanımı kesmek için gösterilen mücadelenin olumsuz sonuçlanması
- Maddeyi temin etmek, kullanmak ya da bırakmak için çok fazla zaman harcanması
- Sosyal, Mesleki ve kişisel etkinliklerin madde kullanımı nedeni ile azaltılması ya da tamamen bırakılması
- Fiziksel ya da ruhsal sorunlara neden olmasına rağmen bu sorunların geçmesi için madde kullanımına devam edilmesi
- Düşünüldüğünden daha fazla maddenin kullanılması
- Madde kullanımı ile madde bağımlılığının farkı nedir?
- Bağımlılık bir maddenin amacı dışında ve o maddeye karşı gelişen tolerans sonucu, gittikçe artan miktarlarda alınması, kişinin yaşamında sorunlara neden olmasına rağmen kullanımının sürdürülmesi ve madde alımı azaltıldığında ya da bırakıldığında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması ile giden bir tablodur.
- Bağımlılık tanı kriterleri; kontrol etmekte güçlük çekme, kullanmadığı zamanlar bazı kontrol sıkıntılar yaşaması, kullandığı madde miktarını giderek artırması, zarar görmesine rağmen kişinin madde kullanmaya devam etmesi, zamanın çoğunu alkol/madde kullanarak geçirme, eş/iş/aile/okul yaşamı gibi etkinliklere zaman ayırmakta azalma, sık sık başarısız bırakma girişiminin olmasıdır. Bağımlılığın davranışsal ve fiziksel olmak üzere iki yönü vardır. Uyuşturucu maddelere duyulan bağımlılık başlangıçta psikolojiktir. Yani alıştığı maddeyi almadığı zaman kendisini oyalayacak bir şeyler bulduğu ya da kendisini o maddeyi almaya iten psikolojik sorunların üstesinden geldiği zaman geçici bir sıkıntı dönemi yaşamakla beraber çok fazla sıkıntı yaşamadan süreci atlatabilir. Fiziksel bağımlılık ise tekrarlayan madde kullanım dönemlerinin fiziksel etkilerini içerir.
| Madde Bağımlılığı Tanısı Koymak İçin Gerekli Bazı Kriterler |
| Tolerans gelişmesi |
| Madde kesildiğinde ya da azaltıldığında fiziksel ya da psikolojik yoksunluk belirtileri |
| Maddenin tasarlandığından fazla miktarda ve sürede alınması |
| Madde kullanımını bırakmak ya da denetlemek için yineleyen çabalar |
| Maddeyi elde etmek için çok zaman harcama |
| Madde etkisi altında olduğu için günlük işleri yerine getirememe |
| Sosyal, bedensel ya da ruhsal bir sorunun varlığına karşın madde kullanımını sürdürme |
