Çevredeki bireylerle iletişim kurmada yetersiz olma otizmin özelliklerindendir. İletişimdeki bozukluk otistik çocuklarda belirgin ve kalıcıdır. Bu yetersizlik Otistik çocukların sözel ve sözel olmayan iletişim becerilerini etkilemektedir. Akademik ve sosyal gelişimin temeli iletişimdir. Otistik çocuklarda da iletişim becerisi yetersizdir. Bu yüzden otistik çocuklarda eğitime iletişim becerileri eğitimiyle başlanmalıdır. Çünkü eğitim-öğretim için düzgün bir iletişim kurma becerisi gereklidir. İletişimi eğitim-öğretim açısından sözel ve sözel olmayan iletişim şeklinde görebiliriz. Otistik çocuklar bu iki iletişimle ilgili olarak eğitim almalıdır. Gerek iletişim becerilerinin gerekse akademik ve sosyal becerilerin ön koşulu verilen komutları yerine getirebilme becerisidir. Her otistik çocuk için öncelikle bu konu üzerinde durmalıdır.
Dil gelişimindeki yetersizlik otizmin ilk belirtisidir. Bebeklerin ilk yılında görülen gülümseme, el sallama gibi bazı hareketler sözel iletişimin başlangıcıdır. Norm içi olarak kabul ettiğimiz bebeklerin seslere güldükleri, hareket eden nesneleri takip ettikleri görülürken otistik çocuklar sadece gıdıklandıkları, havaya atıldıkları zaman güldükleri görülmüştür. Otistik bebekler isteklerini ağlayarak, çığlık atarak belirtmektedir. İlerleyen zamanlarda ise iletişim kurmak için yetişkinin elini tutarak çekerek isteklerini belirtirler. Fakat bunu yaparken bile yetişkinin yüzüne bakmazlar.
Sözel olarak iletişim kurabilen otistik çocuklar da vardır. Fakat bunların konuşmaları ve ses tonları tekdüzedir. Bu çocuklar konuşmaya çok fazla istekli değillerdir. Konuşmayı iletişim başlatmak amacıyla kullanmazlar. İhtiyaçlarını genellikle tek kelimeyle belirtirler. Bu Çocukların Konuşmayla İlgili Problemleri; Konuşulanları anlamada güçlük, ekolali (Çocuğun; konuşma sırasında söylenenleri ya da günler, aylar önce duyduğu sözleri tekrar etmesidir), gramer bozuklukları, zamirlerin yer değiştirilerek kullanılması, edatların uygun yer ve zamanda kullanılması (Sucuoğlu ve ark., 1998). Otistik Çocukların İletişim Alanındaki Özellikleri:
- Konuşma dili kullanması gecikir veya hiç gelişmez.
- Başkaları tarafından başlatılan konuşmaya tepki vermez, anlamıyor, duymuyor izlenimi verirler.
- Karşılıklı konuşmayı başlatma ve sürdürme yoktur. Gereksinimi dışında iletişim aracı olarak dili kullanmazlar.
- Şahıs zamirlerini karıştırırlar.’ben’ yerine ‘sen’ kullanırlar veya kendinden 3. tekil şahıs olarak söz ederler.
- Sözcükleri kendine özgü olarak kullanırlar.
- Normal bir konuşma akıcılığı yoktur, tonlama yerine mekanik veya tek düze bir ses tonu ile konuşurlar.
Kaynak: Ulutaşdemir, N. (2007). Engelli çocuklarda iletişim ve oyunun önemi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 36-51.