Obsesyon saplantı demektir. Çevremizde bazen “bunu sen de artık saplantı haline getirdin” şeklinde sözler duyabiliriz. Böyle demekle o kişinin belli bir konuya saplanıp kaldığını kastederiz. Buradan da anlaşılacağı üzere aslında obsesyon zihne davetsiz olarak ısrarlı bir şekilde tekrar tekrar gelen düşünceler olarak adlandırılabilir.
Peki düşünceler takıntılı bir düşünce mi yoksa değil mi bunu nasıl anlarız?
- Düşünceler zihninizde davetsiz yani istemeden ve hızlı bir şekilde gelirler.
- Geldikleri anda rahatsız edici duygular yüklerler. Bunlar şüphe, suçluluk, huzursuzluk, çaresizlik en çok da kaygıdır.
- Bu düşüncelerin gelmesini engellemek isteseniz de engelleyemezsiniz, engellemeye çalışırsanız daha çok gelirler.
- Düşünceler sık aralıklarla gelir.
- Yaşamınızın günlük işlevini olumsuz bir şekilde etkilerler, zamanınız alırlar.
Şimdi ise obsesyonun girdiği kılıkları inceleyelim.
Obsesyonların Girdikleri Kılıflar:
Düşünce Şeklinde Olanlar: Bu tarz sıkıntılar zihninize düşünce şeklinde yani içinden geçen bir ses gibi gelirler. Hatta baz kişiler bunu “sanki içimde birisiyle konuşuyormuş gibi ikinci bir ses” gibi ifadelerle anlatabilirler. Örneğin temizlik takıntıları olan bir kişinin tuvaletten sonra aklına “ellerimi yıkadım ama temiz olmadı tekrar yıkamalıyım” düşüncesi gelebilir. Burada Obsesyon düşünce şeklinde gelmiştir.
Görüntü Şeklinde Obsesyonlar: Mesela birinin namaz kılarken gözünün önüne gelen cinsel örnekleri örnek gösterebiliriz. Yani istemsiz bir şekilde olarak zihne gelir.
İstek Şeklinde Obsesyonlar: Burada takıntı içinizden bir istek şeklinde geçer. Örneğin bir kişi yürürken geçtiği yerlerdeki nesnelere değerse ya da vücudunun başka bir yeri ile birkaç ya da birkaç kez okumak için istek duyabilir. Bu istek şeklinde yaşanan obsesyon durumudur. Ya da bir örnek bir vaka olan anneyi örnek verebiliriz. Mesela anne bebeğe zarar vermekten korkmaktadır ama zaman zaman elindeki şiş ile ucunu bebeğin eline dokunmak istemektedir. Burada takıntı istek şeklindedir hatta bu kişi bu yüzden kendisini kötü bir anne olarak görmektedir. “Bebeğime zarar verecek bir şeyi neden yapmak istiyorum?” şeklindeki takıntılı düşünceler zihnine sık sık gelmektedir. Bu yalancı bir istektir. Bu kişilerin bunu bu şekilde kabul etmesi gerekir. Hastalıktan kaynaklının kendisini hatırlatması gerekmektedir.
Obsesyon Türleri:
Kirlenme Bulaşma-Bulaştırma Obsesyonları: Herhangi bir şeyden, bir maddeden tiksinmek, kaygı duymak, kendisine hastalık bulaşacak veya başkalarına hastalık bulaşacağına dair korkuları kapsar.
Şüphe Obsesyonları: Kişinin yaptığı bir şeyi yapıp yapmadığından emin olmayarak defalarca kontrol etmek istemesini kapsar.
Dini Obsesyonlar: Kişinin zihninde kutsal olan şeylere karşı hoş olmayan görüntü, düşünce ya da isteklerin oluşması; ya günah olursa ya şunu eksik sayıda yaptıysam kaygılarını ve dinin sorgulanmasını kapsar.
Saldırganlık Obsesyonları: Kişinin kendisine ya da başka herhangi bir şeye zarar vereceğinden kaygı duyması. Örneğin bir canlıya arabayla çarparak öldürmek isteği vs. kapsar.
Cinsel Obsesyonlar: Kişinin uygunsuz ve kötü gördüğü cinsel şekilde düşüncelerin görüntüleri ya da isteklerinin zihninde oluşması.
Simetri-Düzen Obsesyonları: Eşyaların ve nesnelerin belli bir düzen içerisinde olmasını istemeyi kaspar.
Somatik Obsesyonlar: Hastalık ve hastalanmayla korkular, vücudun herhangi bir yeriyle aşırı ilgili olmayı kapsar.
Diğer Obsesyonlar: Bir şeyi icat etme isteği, nesne ve eşyaları kaybetme korkusu uğurlu uğursuz sayı vb.
Kaynak: Can, S. (2020) “Takıntılardan Kurtulma Rehberi” Hayygrup Yayıncılık.
