Bu yazıda gençlik ve sosyal hizmet olgusu farklı kaynaklardan faydalanılarak temel düzeyde bilgilerle anlatılmaktadır.
Gençlik ile alakalı kesin bir tanımlama yapmak mümkün müdür? İnsanlığın yaş aldıkça yaşadığı bebeklik, çocukluk, gençlik, yetişkinlik ve yaşlılık evreleri içerisinde en önemlilerinden birisi olan gençlik evresi insan hayatının, en dinamik, hareketli, hızlı, verimli ve belki de en zorlu süreçlerinden biridir. Bir toplum içerisinde beşeri doğarak, farklı yaşanmışlıklar ve sosyalleşme süreçleri neticesinde “insan” olmaya doğru ilerlediğimizi söyleyebiliriz. Dünya üzerinde birçok toplulukların birbirinden farklı yaşantılarının bulunması bu konu da kesin bir tanım yapılmasını güçleştirmektedir. Gençlik tanımını sayılarla ifade edilmeye çalışılması farklı toplumlarda yaşayan insanların yaşayış biçimlerine ters düşebilmektedir. Mesela Dünya’nın bir tarafında kişiler gençlik diye atfedilen bu evreyi yaşamakta geç kalmakta veya hiç yaşayamamaktadır. Buna rağmen Dünya Sağlık Örgütü tarafından 18-65 yaş arası genç yaş olarak ifade edilmektedir. Gençliğin tarihsel süreçlerine bakıldığı zaman; kırsal alanda çocuk veya genç olduğu zaman o hane için iş gücü anlamına da gelmekteydi. Aile geçimini tarımdan sağlıyorsa gençlerde ailelerin önemli bir yardımcısı konumundaydı. Daha eskilere gidildiğinde sanayi devriminde de durum farklı değil yine genç önemli bir iş gücü olarak görülmekteydi. Bu yaşayışa bakıldığında eskiye kıyasladığımızda bugünkü gençlikle bahsi geçen yıllar arasında farklar olduğu görülmektedir iki türlüde sayısal olarak aynı yaşlardan geçilmiş olmasına karşın yaşayış olarak sorumluluklar bağlamında bariz farklar olduğu görülebilmektedir. Gençlik kavramı her olgu gibi evirilerek yeni boyut ve anlamlar kazanmaktadır. Zaman içinde popüler kültüre göre sınıflandırmalar mümkündür. Örneğin; X, Y ve Z kuşağı gibi. Sürekli duyduğumuz, 70’li, 80’li, 90’lı yıllarda görülen gençlik zevki her yıl giyim tarzı, müzik tarzı, yaşam standartları gibi faktörler açısından değişiklik göstermiştir.
Gençlerin Karşılaştıkları Sorunlar
- Çocuk Suçluluğu
- Genç İşsizliği
- Madde Bağımlılığı
Yukarıda yer alan sorunlar gençler açısından en fazla risk oluşturan sorun grubudur. Her birey gençlik döneminde bazı hasarlar alabilir. Bu hasarların sonuçları ise bulunduğu yaşam ortamına göre ağır ya da hafif atlatılabilir. Ailesi ya da birlikte yaşadığı kişiler eğer bilinçli bir şekilde sürecin yönetimine katkı sağlarlarsa genç bu süreçten daha az etkiyle sıyrılabilir. Ailesi ya da birlikte yaşadığı kişiler eğer bu süreci sağlıklı yönetemez ve doğru yönlendirmeleri yapamaz ise yukarıda bahsi geçen sorunlarla karşılaşma yüzdesi artış gösterebilmektedir.
Sağlıksız bir aile yaşantısı olan çocuklar küçük yaştan itibaren suça itilebilmektedir. Hatta bazıları aileleri tarafından bizzat suça itilmektedirler. Bu durum küçük yaşlardan itibaren bireyi çok yönlü bir şekilde olumsuz etkilemekte ve çocuk suçluluğunu arttırmaktadır. Bu gençler içerisine düştükleri bu durumdan doğru müdahaleler yapılarak kurtulamadıklarında damgalama ile birlikte sosyal dışlanmaya maruz kalabilmektedirler.
Madde bağımlılığı ise çevrenin etkisiyle karşı karşıya kalmaktadır. Gençlerin içinde bulundukları dönemi etkileyen diğer bir durum ise içinde yetiştikleri ortam ve okul yaşamıdır. Gençler dönem itibariyle kimlik arayış içerisinde olduklarından, bu gibi ortamlar onları etkileyen en önemli unsurlardandır. Eğer genç, okul ortamı, kalite olarak standartların üzerinde olan bir kurumda eğitim alıyorsa ve doğal olarak kendi düzeyinde arkadaş ortamında olacağından standart bakımından daha alt seviyede olan kişilere oranla etkilenme oranı değişiklik gösterecektir. Bu ortamlar bağlamında gençlerde oluşan bu ve buna benzer diğer sorunların ortaya çıkmaması için bütün ebeveynlere gerek doğumdan önce gerek ise çocuğun gelişim dönemlerine göre bir uzmana danışmaları önleyici tedbir unsuru olarak söylenebilir. Madde bağımlılığına sağlık açısından bakıldığında her geçen gün vücudun çeşitli yerlerine kalıcı hasarlar vererek tedaviyi zorlaştırmakta bunun yanı sıra tedavi olmayan kişilerde ise hayati tehlike yaratabilmektedir.
Gençlerle Sosyal Çalışma
Genç bireyin ergenlik dönemlerini daha iyi atlatabilmelerine yönelik olarak kişilere psiko-sosyal destek sağlamak, danışmanlık yapmak ve yönlendirmek önemli unsurlardandır. Gençler çocukluk dönemlerinden itibaren çeşitli hobilere de yönlendirilmelidir. Böylece hem kendisini fiziksel anlamda hem de yetişkinlik döneminde hayatı anlamlandırmaları ve bir amaçlarının olduğu bilincinde olarak yaşamlarını sürdürmeleri sağlanabilir. Bunun için yapılmış kamu ve özel sektör kuruluşları vardır.
Bunlar;
- Çocuk ve gençlik merkezleri,
- Yerel yönetimlerin açmış olduğu yaz okulları,
- Spor kulüpleri,
- Sanat kursları,
- Madde bağımlılığı ile mücadele ve önlemede Yeşilay vb. kuruluşlardır.
Böylece alınan tedbirlere rağmen gençlerde bu gibi sorunların yaşanması durumunda bu kurumlarda çalışan PDR, Çocuk Gelişim vb. meslek grupları, yaşanan bu durumlara erken ve daha doğru müdahalelerde bulunmaktadırlar. Biz sosyal çalışmacılar ve bizim gibi toplum bilimciler gençlere yönelik bu tarz hizmetlerin desteklenip planlanması için çeşitli kurumlar ile iş birliği içerisinde faaliyetler yürütebiliriz.
Gençlerle Çalışmada Sosyal Hizmet Uzmanının Rol ve Görevleri
- Danışmanlık: Kriz öncesi ve kriz sırasında genç bireye ya da ailesine yaşadıkları sorunlara yönelik olarak danışmanlık vermek.
- Savunuculuk: Çocuk işçiliği veya suça sürüklenen gençlerin yasal olarak güvence altına alınmış haklarını savunmak.
- Bağlantı Kurucu: Çocuk ve Gençlere yönelik olarak hizmet veren kurumlar ile müracaatçı arasında ki bağlantıyı sağlamada yardımcı olmak.
- Eğitici/Öğretici: Gençler ve ailelerini uygulanacak olan politikalar açısından bilgilendirmek. Ailelerin ergenlik döneminde ki çocuklara yaklaşım konulu eğitimlerden haberdar olmalarını sağlayarak doğru müdahale süreçlerinin öğretilmesi.
Mevzuat
- Gençlik Merkezleri Yönetmeliği
- Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
- Gençlik ve Spor Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
- Gençlik ve Spor Bakanlığı Proje Yönetmeliği
KAYNAKÇA
- Dünya Sağlık Örgütü Yaş Skalası. Erişim adresi: https://www.uplifers.com/dunya-saglik-orgutu-18-65-yas-arasini-genc-kabul-ediyor-o-zaman-omurgamiz-icin-dans/
- Mevzuat Bilgi Sistemi. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4137&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5