Bu rapor sosyal hizmet uygulaması dersi kapsamında öğrenciler tarafından hazırlanmış olup ideal sosyal inceleme raporunun nasıl olmasına dair bir iddia taşımamaktadır. Raporda yer alan bilgi ve olaylar öğrenci tarafından doldurulmuştur.
Kuruluş : Adana Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü
Rapor Tarihi : 27.05.2021
Rapor No : 000001234
MÜRACAATÇININ
Adı Soyadı : Bevaşan Zozan
TC Kimlik No : 12345678910
Anne / Baba Adı : Berivan Evindar- Berzan Evindar
Doğ. Yeri-Tarihi : Cizre/Şırnak 20.06.1991
Cinsiyeti : Kadın
Medeni Durum : Evli
Öğrenim Durumu : İlkokul
İşi : çalışmıyor
İş Adresi : yok
Sosyal Güvencesi : yok
Aylık Gelirleri : 750-1000
İkamet Adresi : Davutlu Mah. 700 Sok. No:73/1 Yüreğir/Adana
Müracaat Nedeni : Çocuğunu kurum bakımına verme
Telefon No : 05550000000
HİZMETTEN YARARLANACAK BİREYİN
Adı Soyadı : Nupelda Zozan
TC Kimlik No : 12398745612
Anne / Baba Adı : Bevaşan Zozan- Ardil Zozan
Anne – Baba Durumu : Evli- İkisi de sağ
Doğ. Yeri-Tarihi : 20.05.2011
Cinsiyeti : Kız
Medeni Durum : Bekar
Öğrenim Durumu : İlkokul
İkamet Adresi : Davutlu Mah. 700 Sok. No:73/1 Yüreğir/Adana
SOSYAL İNCELEMENİN
Yapıldığı Yer: İkamet adresi
Nedeni: Kurum bakımına yerleştirilme talebi
Bilgi Kaynakları:
-Müracaatçı Bevaşan ZOZAN ve üst katta yaşayan müracaatçının kayınvalidesi Didar ZOZAN ile 26.05.2021 tarihinde ikamet adresinde yapılan görüşmeden elde edilen bilgiler
– Hizmet talep edilen çocuk Nupelda ZOZAN ile görüşme boyunca yapılan gözlemler ve edinilen izlenimler
– Nupelda ZOZAN’ın sınıf öğretmeni Çiğdem GÜRKAŞ ile yapılan görüşmede elde edilen bilgiler
-Davutlu mahallesi muhtarı Gani GENÇER ile yapılan görüşmeden elde edilen bilgiler
-Dosya bilgileri ve toplanılan belgeler.
GENEL TANITIM:
Dosyalardan edinilen bilgilere göre Bevaşan ZOZAN ve Nupelda ZOZAN 20.05.2021 tarihinde semt pazarında dilendiklerine dair bir vatandaşın şikayeti üzerine yakalanmıştır. Şikayet eden vatandaş tarafından ALO 183’e de çocuğun okul çağında olmasına rağmen okul saatlerinde pazarda dilendirildiği pandemi döneminde kişisel sağlığına ve hijyenine dikkat edilmediğine dair bildirimde bulunulmuştur. Anne ve kız karakola götürülmüştür. Orada yapılan görüşmede anne, kocasının hapiste olduğunu çocuklarına bakamadığını bu nedenle çocuğunun kurum bakımına alınmasını istediğini söylemiş ve başvuru için dilekçe vermiştir. Sosyal hizmet il müdürlüğümüzün konuya dahil olması neticesinde Nupelda ZOZAN’ın kurum bakımına alınması için ikamet adresinde durumunun incelenmesi için 26.05.2021 tarihinde ev ziyareti yapılmıştır.
Ev ziyareti esnasında evde anne Bevaşan ZOZAN, kızları Nupelda ZOZAN (10) ile Rozerin ZOZAN (2) ve normalde üst katta yaşayan kayınvalide Didar ZOZAN bulunmaktadır. Ev ziyaretinden elde edinilen bilgiler çerçevesinde mahalle muhtarı Gani GENÇER ve Nupelda ZOZAN’ın sınıf öğretmeni Çiğdem GÜRKAŞ ile telefon görüşmesi de yapılmıştır.
KİŞİLİK ÖZELLİKLER:
Görüşme sürecinde müracaatçı anne Bevaşan ZOZAN çekingen ancak çocuklarına karşı ilgili bir anne olarak gözlemlenmiştir. Görüşme esnasında kayınvalidesi gidene kadar suskun ve sessiz tavırlar sergilemiştir. Genel olarak yorgun bir ruh haline sahip olduğu söylenebilirdi.
Görüşme sürecinde hizmetten yararlanması planlanan Nupelda ZOZAN’ın, tedirgin, uysal ve içe kapanık bir çocuk olduğu gözlemlenmiştir. Görüşme esnasında göz teması kurmaktan çekiniyordu.
Görüşme sürecinde üst katta oturan ve kısa sürede görüşmeye dahil olan kayınvalide Didar ZOZAN ise konuşkan, otoriter, iletişime açık ve kendini ifade etmekten çekinmeyen tavırlar sergilemiştir.
İŞ DURUMU:
Görüşmeden edinilen bilgilere göre Nupelda ZOZAN’ın babası Ardil ZOZAN işsizdir ve şu anda cezaevinde bulunmaktadır. Anne Bevaşan ZOZAN ev hanımı olduğunu belirtmiştir. Aileye yardım ettiği belirtilen amcanın ise serbest meslek sahibi olduğu belirtilmiştir. Ancak görüşmenin ilerleyen bölümlerinde amca Ardelan ZOZAN’ın hem Bevaşan’ı ve çocuklarını hem de kendi çocuklarını dilendirerek para kazandığı anlaşılmıştır.
EKONOMİK DURUM:
Bevaşan-Ardil ZOZAN çiftinin resmi olarak bir geliri bulunmamaktadır. Didar ZOZAN kendisinin dul maaşı olduğunu gelinine ve torununa yardım ettiğini belirtmiştir. Ayrıca kendisinin ailesine kalma tarla olduğunu ve tarladan yıllık 10 bin kira geliri olduğunu ifade etmiştir. Bevaşan ve torunlarına çocukların amcasının da yardım ettiğini söylemiştir.
ÖĞRENİM DURUMU:
Anne Bevaşan ZOZAN ilkokul terktir. Baba Ardil ZOZAN’ın ise ilkokul mezunu olduğu öğrenilmiştir. Nupelda ZOZAN ilköğretim 4. Sınıf öğrencisidir.
SAĞLIK DURUMU:
Anne B.Z. kendisinin ve eşinin herhangi bir sağlık sorunu olmadığını, 20.05.2011 doğumlu Nupelda’nın astım hastası olduğunu 12.04.2019 doğumlu Rozerin ZOZAN’ın ise prematüre doğduğu bundan dolayı gelişinin de yavaş olduğu ifade edilmiştir.
SABIKA DURUMU:
Nupelda ZOZAN’ın babası Ardil ZOZAN, 12.12.2020 tarihinden beri bir hırsızlık suçuna karıştığından dolayı cezaevinde bulunmaktadır. Daha önce 2014-2018 tarihleri arasında da cezaevinde yatmıştır. Anne, kendisi ve Nupelda’nın daha önce iki kez dilencilikten yakalanarak kendilerine ceza kesildiğini ifade etmiştir.
AİLE VE SOSYAL YAŞAM:
Bevaşan-Ardil ZOZAN çifti 01.09.2009 yılında görücü usulü ile evlenmiştir. Uzaktan akraba olduklarını söyleyen Bevaşan ZOZAN, evlenmeden önce Şırnak’ta yaşadığını evlendikten sonra Adana’ya taşındığını ifade etmiştir. Çiftin 20.05.2011 tarihinde Nupelda ve 12.04.2019 tarihinde Rozerin isimli çocukları dünyaya gelmiştir.
Eşinin evliliğin ilk başlarında kendisine iyi davrandığını ancak daha sonraları ailesinin etkisiyle kendisine şiddet uyguladığını ve para bulamadığı dönemlerde ailesiyle daha çok yakınlaşarak onların para kazanma yollarını (küçük hırsızlıklar, dilencilik vb.) denediğini o dönemlerde bu duruma karşı çıkması nedeniyle kendisine kötü davrandığını ifade etmiştir. Eşi yanındayken şiddet konusunda sıkıntı çektiğini ancak eşi hapse girince de maddi konularda sıkıntı çekerek kayınbiraderinin eline düştüğünü belirtmiştir. Maddi olarak da ailesinden destek göremediğini zaten onların da durumunun kötü olduğunu bildirmiştir. Ailesinin, eşiyle ve onun ailesiyle olan sorunlarını da bilmediğini evlendikten sonra sadece birkaç bayramda memlekete gittiğini onun dışında ailesiyle telefonda görüştüklerini ifade etmiştir.
Bevaşan eşinin ailesiyle aynı yerde farklı katlarda yaşadıklarını eşinin bazı dönemlerde hapse girip çıktığını bu nedenle evde tek kaldığını ifade etmiştir. Bevaşan kendi ailesinin memlekette olduğu ve daha önce kendini görmeye hiç gelmediğini ifade etmiştir. Komşularıyla kayınvalidesinin ilişkilerinin iyi olduğu kendinin de sokağın karşısındaki komşusuyla daha çok konuştuğunu onun dışında mahallede pek kimseyle konuşmadığını ifade etmiştir. Nupelda ise karşı komşunun kızıyla samimi olduğunu bazen vakit geçirdiğini başka arkadaşı olmadığını belirtmiştir.
KONUT DURUMU:
Aile, Adana Yüreğir merkez ilçesinde 3 katlı yaşlı bir binanın birinci katında oturmaktadır. İkinci katta Ardil ZOZAN’ın abisi Ardelan ZOZAN 6 kişilik ailesi ile oturmaktadır. Üçüncü katta ise kayınvalide Didar ZOZAN tek başına yaşamaktadır.
Şu anda Bevaşan ve çocukları birinci katta 2+1 evde yaşamaktadır. Ev kayınvalidesinin eskiden oturduğu evdir. Evin iki odası ve küçük bir mutfağı ile banyosu bulunmaktadır. Ev kuzeybatı cepheli ve karanlıktır. Ev ziyareti sırasında evin temiz olduğu az miktarda çok eski olmayan eşyaların bulunduğu ancak çocukların sağlıklı gelişimleri için gerekli araç ve gereçlerin (yatak odaları ders çalışmak için masa ve ekipmanlar ve küçük çocuk için oyuncaklar vb.) mevcut olmadığı gözlemlenmiştir.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ:
Adli süreçler sonucunda sosyal hizmetler il müdürlüğümüze Nupelda ZOZAN’ın annesi tarafından kurum bakımına verilmek istenmesi nedeniyle yönlendirilen başvurunun incelenmesi için 26.05.2021 tarihinde ikamet adreslerinde ev ziyareti yapılmıştır. Ev ziyaretinde anne Bevaşan ZOZAN, kızları Nupelda ve Rozerin ile kayınvalidesi Didar ZOZAN evde bulunmaktadır.
Aileye sosyal çalışmacı kendini tanıtıp geliş amacı olarak Nupelda’nın kurum bakımına alınma başvurusunun incelenmesi olduğu belirtilmiştir. Kayınvalide Didar ZOZAN konuşmaya girerek “gelinim öyle bir hata yapmış ama biz bakabiliyoruz çocuklara” şeklinde konuşmuştur. Görüşme esnasında Didar ZOZAN soruları cevaplamak için önceden adım atmıştır. Didar ZOZAN’ın gelinini çok fazla konuşturmak istemediği gözlemlenmiştir. Didar ZOZAN, otoriter, iletişime açık ve kendini ifade etmekten çekinmeyen tavırlar sergilemiştir. Anne Bevaşan ZOZAN çekingen, sessiz ancak çocuklarına karşı ilgili bir anne olarak gözlemlenmiştir. Görüşme sürecinde hizmetten yararlanması planlanan Nupelda ZOZAN’ın ise tedirgin, uysal ve içekapanık ve göz teması kurmaktan çekinen bir çocuk olduğu gözlemlenmiştir.
Aile üç katlı yaşlı bir binanın birinci katında yaşamaktadır. Üst katlarında kayınbiraderi ve kayınvalidesi yaşamaktadır. Evleri 2+1 olup küçük bir mutfak ve banyosu bulunmaktadır. Evin içi temizdir. Eşyalar çok eski olmamakla birlikte az sayıdadır.
Bevaşan-Ardil ZOZAN çifti 01.09.2009 yılında görücü usulü ile evlenmiştir. Uzaktan akraba olduklarını söyleyen Bevaşan ZOZAN, evlenmeden önce Şırnak’ta yaşadığını evlendikten sonra Adana’ya taşındığını ifade etmiştir. Çiftin 20.05.2011 tarihinde Nupelda ve 12.04.2019 tarihinde Rozerin isimli çocukları dünyaya gelmiştir. Anne ilkokul terk, baba ilkokul mezunu Nupelda ise ilköğretim 4. sınıf öğrencisidir. Anne ve babanın herhangi bir sağlık sorunu bulunmazken Nupelda’nın astım hastası olduğu kardeşi Rozerin’i ise prematüre doğmuş olduğu zayıf bir bünyesi olduğu öğrenilmiştir.
Bevaşan ZOZAN eşinin şu anda bir hırsızlık vakasına karıştığından dolayı hapiste olduğunu ifade etmiştir. Rozerin doğmadan önce 2014-2018 yılları arasında da cezaevinde yattığını belirtmiştir. Didar ZOZAN söze girerek suçun oğlunun üstüne kaldığını söylemiştir. Bu süreçlerde şu anda yaşadıkları evde çocuklarıyla yalnız yaşadığını üst katta oturan kayınvalidesinin kendisine destek olduğunu ifade etmiştir.
Aile ekonomik durum sorulduğunda Bevaşan ZOZAN kocası cezaevinde olduğu için bir geliri olmadığını ancak çocukların amcası Ardelan ZOZAN’ın aylık 750-1000 tl civarı kendilerine para verdiğini söylemiştir. Didar ZOZAN, kendisinin dul aylığı olduğunu ayrıca kendisinin ailesinden kalma tarlası olduğunu ve tarladan yıllık 10 bin kira geliri olduğunu, bu ay kiranın geleceğini torununun kurum bakımına gitmesini istemediğini ifade etmiştir. Dosyadan elde edilen bilgilerde Bevaşan ve çocuklarının dilendiği bilgisi ve Didar ZOZAN’ın konuşmaları yönlendirme çabası ve Bevaşan ZOZAN’ın rahat konuşamadığının fark edilmesi üzerine kayınvalideden bahsettiği maddi konularla ilgili belgeleri evinden getirmesi istenerek evden uzaklaştırılmıştır.
Kayınvalidesi gittikten sonra Bevaşan ZOZAN, kayınvalidesi ve çocukların amcasının kendilerine maddi olarak yardım ettiklerini ancak kendisi ve çocuklarını dilendirerek kazandığı paranın sadece çok az bir kısmını verdiğini, kocası hapiste olduğu için başka bir yolu olmadığını dilenmek istemediğinde kendine şiddet uyguladıklarını çocuklarına bakmak için mecburen olanlara katlanmak zorunda kaldığını çocukların aç kalmasını istemediğini ancak Nupelda’nın okul ve derslerinden geri kaldığını astım hastası olduğunu, pazarlarda kalabalığa girdiğini ve pandemiden dolayı tedirgin olduğunu bu nedenle Nupelda’yı kurum bakımına vermek istediği ancak Rozerin daha küçük olduğu için kendisiyle birlikte kalmasını istediğini ifade etmiştir.
Eşinin bu durumdan haberinin olup olmadığı sorulduğunda görüşmediklerini ancak durumu tahmin edeceğini çünkü ailesinin geçimlerini bu yolla sağladığını bildiğini belirtmiştir. Eşiyle ilişkisi sorulduğunda evliliğin ilk aylarında iyi olduğu ancak daha sonraları eşinin maddi sıkıntılar yüzünden kendisine şiddet gösterdiğini, kendi ailesinin de durumunu bilmediğini kendisini hiç ziyarete gelmediklerini sadece birkaç bayramda kendisinin çocuklarla memlekete gittiğini ve çok sık olmamakla birlikte telefonda konuştuklarını ama babasından çekindiği için durumunu anlatamadığını ifade etmiştir.
Öğrenilen bilgiler çerçevesinde Bevaşan ZOZAN’a çocuklarından ayrılmak zorunda kalmadan kadın konukevinde kalabilecekleri, eşinden boşanabileceği ve kocasının akrabalarını şikayet edebileceği yönünde bilgilendirmeler yapılmıştır. Bevaşan ZOZAN ailesinin olduğu ilde kalmak ve kocasının ailesinin nerede olduğunu bilmemesi şartıyla çocuklarıyla bir arada yaşamak isteyeceğini belirtmiştir. Bevaşan ZOZAN’a bu isteği doğrultusunda gerekli işlemlerin gizlilik içinde yapılacağı bildirilmiştir. Didar ZOZAN’ın belgeleri getirmesi sonucu konuşma kesilerek belgeler alınmış başvuru ve belgelerin detaylı incelemelerinin ve kontrollerinin yapılması sonucunda başvurunun sonuçlandırılacağı söylenerek ev ziyareti sonlandırılmıştır.
Ev ziyareti sonucunda mahalle muhtarı Gani GENÇER ile görüşme yapılarak ailenin geçimini dilencilik yoluyla sağladığı teyit edilmiştir. Nupelda’nın sınıf öğretmeni Çiğdem GÜRKAŞ ile telefonda yapılan görüşme sonucunda da Nupelda’nın çok sık devamsızlık yaptığı pandemi sürecinde de derslere online olarak çoğu zaman katılmadığı zeki ancak içine kapanık bir çocuk olduğu öğrenilmiştir.
Yapılan görüşmeler sonucunda anne Bevaşan ZOZAN’ın kalacak güvenli bir yere gereksinimi olması, kocasından ve kocasının ailesinden şiddet görüyor olması, maddi gelirinin olmaması, kocasının ailesi tarafından zorla dilendirilmesi, çocuklarının biyopsikososyal açıdan sağlıklı bir ortamda yetişememesi, çocuklardan Nupelda’nın eğitimine devam edecek imkanların olmaması, Nupelda’nın astım hastası olması nedeniyle pandemi döneminde risk grubunda olup pazarlarda korunmasız dilendirilmesi, Rozerin için uygun beslenme ve çevre koşullarının olmaması, ailesinden destek görmüyor olması gibi sorun alanları tespit edilmiştir.
Tespit edilen sorun alanlarında mikro düzeyde çözüm için; 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Md. 3a kapsamında Bevaşan ve çocukları Nupelda ve Rozerin’in yaşadığı ortamdan ayrılarak Şırnak ilinde konukevine yerleştirilmesi, kocasının ailesinin ulaşmaması için aynı kanunun md.3ç kapsamında koruma kararı çıkarılması, Bevaşan ZOZAN isterse kocasından boşanması için gerekli hukuki işlemlerin başlatılması, kendilerini dilenmeye zorlayan amca Ardelan ZOZAN için gerekli hukuki işlemlerin yapılması için destek verilmesi, çocuklar için 5395 Çocuk Koruma Kanunu md.5.1.a kapsamında danışmanlık tedbiri, md.5.1.b kapsamında eğitim tedbiri, md.5.1.d kapsamında sağlık tedbiri kararının çıkarılması aynı kanunun md.5.2 gereği barınma tedbiri uygulanan kimselerin, talepleri gereği kimlikleri ve adresleri gizli tutulması, müracaatçının çocuklarının sağlıklı psikososyal gelişimleri için kadın konukevinde kaldığı süre boyunca pedagog ile işbirliği içinde çalışmalar yapılması, Bevaşan ZOZAN ve çocuklarının maddi ihtiyaçlarının karşılanması için başta 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında, gelir testine tabi tutulmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılmaları, ve 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun md. 17.1 çerçevesinde maddi destek sağlanması bunun yanında 29284 sayılı Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik md.13.1.a kapsamında Rozerin ZOZAN için ve aynı yönetmeliğin md.13.1.b kapsamında Nuperin ZOZAN için maddi destek sağlanması ve kurumda kaldıkları süre boyunca tüm ailenin psikososyal açıdan desteklenmeleri, MEB ile iş birliği içerisinde olunması ve çocuklarının okul hayatına düzenli bir şekilde devam etmesinin sağlaması düşünülmektedir. Bunun yanında okuldaki Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik öğretmeni ile iletişime geçerek Nupelda’nın periyotlar halinde izlenmesi için gerekli yönlendirilmelerin yapılması düşünülmektedir. Mezzo düzeyde, Bevaşan’ın ailesi ile ilişkilerinin yeniden tesisinin sağlanması, Bevaşan ZOZAN’ın yaşadığı olumsuz durumları atlatabilmesi için kadın konukevinde yeni girdiği sosyal çevreyle bağlarının güçlendirilmesi, Nupelda’nın yeni okulunda uyum sorunlarının giderilmesi ve akranlarıyla ilişkilerinin güçlendirilmesi düşünülmektedir. Makro düzeyde kadına şiddet, yoksulluk ve dilencilik konularında toplumsal farkındalığı arttıracak çalışmaların yapılması, kadınların güçlendirilmesine dair sivil toplum kuruluşları ile iş birliği yaparak kadını koruma temelli yaklaşımlar yerine erkeği dönüştürücü çalışmalara ağırlık verilmesi yönünde değişim politikalarına katkı verilmesi müdahale planı olarak düşünülmektedir.
Sonuç olarak; 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 3 maddesinin (b) bendinin 4. fıkrası gereği “ana veya babası tarafından ihmal edilip; fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya uyuşturucu maddeleri kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara karşı savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenmesi” nedeniyle korunmaya ihtiyacı olan çocuğun 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu 5 (c) maddesi çerçevesinde kurum bakımına alınması yönündeki başvuru yapılan ev ziyareti çerçevesinde değerlendirilmiş ancak ailenin içinde bulunduğu durum ve çocuğun yüksek yararı çerçevesinde kurum bakımına alınması uygun görülmemiştir. Bunun yerine annenin şiddet mağduru olması, hem çocukların hem de annenin çocukların amcası tarafından dilenmeye zorlanması, annenin çocuklarının bakımını üstlenmek istemesi ancak maddi olarak zorlanması nedeniyle vakanın 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun çerçevesinde değerlendirilerek anne Bevaşan ZOZAN, kızları Nupelda ZOZAN ve Rozerin ZOZAN’ın kadın konukevlerine yerleştirilmek suretiyle birlikte koruma ve bakımlarının sağlanmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır.